آشنايي با مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به موجب قانون، تنها مرجع رسمي كشور است كه عهده دار وظيفه تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي (رسمي) ميباشد.
تدوين استاندارد در رشته هاي مختلف توسط كميسيون هاي فني مركب از كارشناسان مؤسسه، صاحبنظران مراكز و مؤسسات علمي، پژوهشي، توليدي واقتصادي آگاه ومرتبط با موضوع صورت ميگيرد. سعي بر اين است كه استانداردهاي ملي، در جهت مطلوبيت ها و مصالح ملي وبا توجه به شرايط توليدي، فني و فن آوري حاصل از مشاركت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع شامل: توليدكنندگان ،مصرف كنندگان، بازرگانان، مراكز علمي و تخصصي و نهادها و سازمانهاي دولتي باشد.پيش نويس استانداردهاي ملي جهت نظرخواهي براي مراجع ذينفع واعضاي كميسيون هاي فني مربـوط ارسال ميشود و پس از دريـافت نظـرات وپيشنهادهـا در كـميته ملـي مرتبـط بـا آن رشته طرح ودر صورت تصويب به عنوان استاندارد ملي (رسمي) چاپ و منتشر مي شود.
پيش نويس استانداردهايي كه توسط مؤسسات و سازمانهاي علاقمند و ذيصلاح و با رعايت ضوابط تعيين شده تهيه مي شود نيز پس از طرح و بـررسي در كميته ملي مربوط و در صورت تصويب، به عنوان استاندارد ملي چاپ ومنتشرمي گردد. بدين ترتيب استانداردهايي ملي تلقي مي شود كه بر اساس مفاد مندرج در استاندارد ملي شماره ((5)) تدوين و در كميته ملي مربوط كه توسط مؤسسه تشكيل ميگردد به تصويب رسيده باشد.
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران از اعضاي اصلي سازمان بين المللي استاندارد ميباشد كه در تدوين استانداردهاي ملي ضمن تـوجه به شرايط كلي ونيازمنديهاي خاص كشور، از آخرين پيشرفتهاي علمي، فني و صنعتي جهان و استانداردهـاي بين المـللي استفـاده مي نمايد.
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مي تواند با رعايت موازين پيش بيني شده در قانون به منظور حمايت از مصرف كنندگان، حفظ سلامت و ايمني فردي وعمومي، حصول اطمينان از كيفيت محصولات و ملاحظات زيست محيطي و اقتصادي، اجراي بعضي از استانداردها را با تصويب شوراي عالي استاندارد اجباري نمايد. مؤسسه مي تواند به منظور حفظ بازارهاي بين المللي براي محصولات كشور، اجراي استاندارد كالاهاي صادراتي و درجه بندي آنرا اجباري نمايد.
همچـنين بمنظـور اطـمينان بخـشيدن به استفاده كنندگـان از خـدمات سازمانها و مؤسسات فعال در زمينه مشاوره، آموزش، بازرسي، مميزي و گواهي كنندكان سيستم هاي مديريت كيفيت ومديريت زيست محيطي، آزمايشگاهها و كاليبره كنندگان وسايل سنجش، مؤسسه استاندارد اينگونه سازمانها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأييد صلاحيت ايران مورد ارزيابي قرار داده و در صورت احراز شرايط لازم، گواهينامه تأييد صلاحيت به آنها اعطا نموده و بر عملكرد آنها نظارت مي نمايد. ترويج سيستم بين المللي يكاها ، كاليبراسيون وسايل سنجش تعيين عيار فلزات گرانبها و انجام تحقيقات كاربردي براي ارتقاي سطح استانداردهاي ملي از ديگر وظايف اين مؤسسه مي باشد.
تجهيزات زمين بازي- وسايل نوساني (الاكلنگها)
مقررات ايمني و روشهاي آزمون
هدف و دامنه كاربرد
هدف از تدوين اين استاندارد تعيين مقررات ايمني براي الاكلنگها و وسايل نوساني مي باشد كه بطور دائمي براي استفاده كودكان در زمين هاي بازي نصب مي شود. مقررات مندرج در اين استاندارد تكميل كننده مقررات ايمني است كه براي كليه تجهيزات مستقر در زمين هاي بازي در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 تعيين شده است.
2 مراجع الزامي
مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است . بدين ترتيب آن مقررات جزئي از اين استاندارد محسوب مي شود .در مورد مراجع داراي تاريخ چاپ و / يا تجديد نظر ، اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي بعدي اين مدارك مورد نظر نيست . معهذا بهتر است كاربران ذينفع اين استاندارد ، امكان كاربرد آخرين اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي مدارك الزامي زير را مورد بررسي قرار دهند . در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و/يا تجديد نظر آخرين چاپ و/يا تجديد نظر آن مدارك الزامي ارجاع داده شده مورد نظر است .
استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است :
2-1 استاندارد ملي ايران شماره 1-6436 تحت عنوان تجهيزات زمين بازي- مقررات ايمني عمومي
3 اصطلاحات و تعاريف
در اين استاندارد اصطلاحات با تعاريف زير بكار برده مي شود . علاوه بر آن اصطلاحات و تعاريف تعيين شده در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 نيز براي اين استاندارد كاربرد دارد.
وسايل نوساني، الاكلنگ (از اين پس با واژه وسايل جايگزين شده است)
وسايلي كه مي تواند توسط استفاده كننده به حركت در آيد و بگونه اي در نظر گرفته شده كه توسط قسمتي در زير آن نگه داشته مي شود.
يادآوري 1 : وسيله مي تواند داراي يك يا چند نشيمنگاه يا محل ايستادن باشد.
يادآوري 2 : شكل 1-الف اجزاء اصلي براي وسيله نوساني را نشان مي دهد و شكل 1-ب اجزاء اصلي را براي الاكلنگ نشان مي دهد.
يادآوري3 : حركت الاكلنگ / وسيله نوساني به نوع و ساختار آن بستگي دارد.
3-2 بدنه وسيله
قسمت متحرك اصلي متصل شده به جزء يا اجزاء نگهدارنده وسيله
3-3 قطعه نگهدارنده
قطعه اي كه بدنه وسيله را به تكيه گاه متصل مي كند.
3-4 تكيه گاه
وسايلي است كه براي تعادل و ثابت كردن به زمين/سطح تهيه شده است.
الف) تجهيزات نوساني
a) دستگيره e)نشيمنگاه/ايستگاه
b)بدنه f)اجزاء تعليق
c)نگهدارنده پا g)تكيه گاه
d)نگهدارنده دست
ب) الاكلنگ
شكل 1- اجزاء اصلي تجهيزات نوساني/الاكلنگ
3-5 متعادل كننده 1
تركيبي است از اثر قطعه يا قطعات نگهدارنده كه سرعت حاصل از حركت وسيله را متعادل كرده و اثرات شوك را در موقعيت هاي پيرامون وسيله كاهش مي دهد.
يادآوري : اثر متعادل كننده مي تواند :
الف) ثابت باشد، هنگاميكه اثر در طول محدوده كامل حركت ثابت است، و
ب ) متغير باشد، هنگاميكه اثر به بار روي وسيله و سرعت وسيله بستگي دارد.
3- 6 محدوده حركت
حداكثر انحراف افقي يا عمودي نشيمنگاه يا محل ايستادن در طول استفاده ( شكل 1 را ببينيد ) از نقطه مركز در وضعيت تعادل ، محدوده حركت مي باشد.
3-7 الاكلنگ محوري (نوع 1 )
وسيله اي كه مي تواند فقط تحت حركت عمودي قرار بگيرد. (شكل 2 را ببينيد)
شكل 2- مثالي از الاكلنگ محودي (نوع1)
3-8 الاكلنگ يا وسيله نوساني تك نقطه اي ( نوع هاي 2-الف و 2-ب )
وسيله اي است با قطعه نگهدارنده تك نقطه اي
يادآوري : نمونه اي از قطعات نگهدارنده تك نقطه اي شامل حلقه ها، فنرها، قطعه هاي پيچشي و فشاري مي باشد.
شكل3-ب)وسيله نوساني نوع 2-ب با چند جهت حركت شكل3-الف) وسيله نوساني نوع 2-الف با جهت حركت
اصلي از پيش تعيين شده
شكل 3- مثالي ازتجهيزات نوساني/الاكلنگهاي تك نقطه اي(انواع 2-الف و 2-ب)
3-9 وسيله نوساني يا الاكلنگ چند نقطه اي (نوع هاي 3-الف و 3-ب )
وسيله با چند قطعه نگهدارنده
يادآوري: حركت به استقرار و نوع قطعات نگهدارنده بستگي دارد.
شكل4-ب) نوع 3-ب با چند جهت حركت شكل4-الف) نوع 3-الف با جهت حركت اصلي از پيش تعيين شده
شكل4- مثالي از الاكلنگ هاي چند نقطه اي(نوع 3-الف و 3-ب)
3-10 الاكلنگ نوساني (نوع 4 )
وسيله ثابت شده اي است كه در آن حركت بطور اصلي افقي است و توسط چند محور موازي هدايت شده و فقط در جهت جلو و عقب حركت مي كند. (شكل 5 را ببينيد)
شكل 5-مثالي از الاكلنگ نوساني (نوع4)
4 مقررات ايمني
4-1 كليات
الاكلنگ يا وسايل نوساني بايد مطابق با مقررات استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 باشد بجز مواردي كه توسط اين استاندارد تغيير كرده است.
4-2 ارتفاع سقوط آزاد
هنگاميكه ارتفاع سقوط آزاد در بالاترين موقعيت حركت مركز نشيمنگاه يا محل ايستادن اندازه گيري شده است بايد داراي حداكثر ارتفاع سقوط آزاد مطابق با جدول 1 باشد.
4-3 ارتفاع نشيمنگاه يا محل ايستادن
هنگاميكه وسيله در وضعيت تعادل قرار دارد مركز نشيمنگاه يا محل ايستادن بايد داراي حداكثر ارتفاع سقوط آزاد مطابق با جدول 1 باشد بجز مواردي كه در بند 5 تغيير كرده است.
شيب نشيمنگاه يا محل ايستادن
هنگام آزمون طبق پيوست الف حداكثر شيب نشيمنگاه يا محل ايستادن بايد مطابق با جدول 1 باشد.
4-5 فشردگي بين دو چيز(گاز گرفتگي) 1، لهيدگي
هنگام آزمون طبق پيوست ب فواصل (شكافهاي) موجود در تمام مفاصل قابل دسترس و قطعات نگهدارنده بايد مطابق بندهاي 4-2-6 و 4-2-7 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 باشد.
يادآوري: اين مقررات به منظور پيشگيري از فشردگي بين دو چيز و له شدن اعضاء بدن مي باشد.
4-6 بازدارنده حركت
حركت وسيله بايد به تدريج تا رسيدن به انتهاي حركت در هر جهت بازداشته شود بطوريكه هيچگونه ايست ناگهاني يا واژگوني ناگهاني اتفاق نيافتد.
4-7 جاي پا
براي وسيله با فاصله مكان نشستن از زمين كمتر از 230 ميليمتر بايد جاي پا تهيه شود. جاي پا بايد به محكمي ثابت شده و بدون استفاده از ابزار قادر به چرخيدن نباشد.
4-8 دستگيره ها
براي هر مكان نشستن يا محل ايستادن بايد دستگيره تهيه شود. دستگيره ها بايد به محكمي ثابت شده و بدون استفاده از ابزار قادر به چرخيدن نباشد.
قطر دستگيره ها بايد بين 16 ميليمتر و 45 ميليمتر باشد.
در وسيله اي كه براي كودكان كوچكتر قابل دسترس است، اندازه دستگيره بايد در مقادير پايين محدوده قابل قبول انتخاب شود. ( اندازه بين 16 تا حداكثر 30 ميليمتر توصيه مي شود.)
4-9 حداقل شعاع
مقاطع اصلي وسيله بايد داراي حداقل شعاع 20 ميليمتر باشد. (شكل 6 را ببينيد)
شكل 6-شكل برش عمودي گوشه هايي كه يطور مناسب گرد شده است
4-10 بدام افتادن
طراحي وسيله بايد بگونه اي باشد كه مانع از بدام افتادن كودك بين وسيله و سطح زمين گردد. اين منظور مي تواند با در نظر گرفتن حداقل فاصله از زمين 230 ميليمتر (جدول 1 را ببينيد) و/يا با استفاده از متعادل كننده (بند 3-5 را ببينيد) تامين گردد.
4-11 فضاي سقوط
فضاي پيرامون وسيله به عنوان فضاي سقوط از بيروني ترين قسمت وسيله بايد حداقل 1000ميليمتر باشد. (شكل 7 را ببينيد)
فضاي اشغال شده توسط وسيله
فضاي سقوط
فضاي آزاد
5 مقررات خاص(اضافه بر مقررات قبلي)
5-1 الاكلنگ محوري (نوع 1)
هنگام آزمون طبق پيوست پ انحراف به سمت طرفين كه در فاصله 2 متري از نقطه محور اندازه گيري مي شود نبايد از 140 ميليمتر تجاوز كند. (شكل 8 را ببينيد)
متعادل كننده مناسب بايد تهيه شود.
شكل 8-انحراف به سمت طرفين الاكلنگ انواع 1 و 3 (نما از بالا)
5-2 الاكلنگ يا وسيله نوساني چند نقطه اي
براي وسيله نوع 3-الف هنگام آزمون طبق پيوست پ در حاليكه وسيله با تعداد استفاده كننده مورد نظر بار گذاري شده است تغييرات در زاويه چرخش حول محور عمودي نبايد از 5 درجه تجاوز كند. (شكل9 را ببينيد)
e- مكان نشستن
l- محور طولي الاكلنگ
x- محور عرضي الاكلنگ
- انحراف محور طولي هنگام اعمال نيروي F ، حداكثر 5 درجه
شكل 9- انحراف تجهيزات چند نقطه اي نوع 3-الف
5-3 الاكلنگ نوساني ( نوع 4 )
كل محدوده حركت (بند 3-6 را ببينيد) نبايد از 600 ميليمتر تجاوز كند.
6 گزارش آزمون
گزارش آزمون بايد مطابق با بند 5 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 به اضافه موارد زير باشد.
الف ) تاييد در مورد اينكه الاكلنگ در موارد مقتضي مطابق با استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 آزمون شده است.
ب ) شماره و تاريخ اين استاندارد
7 نشانه گذاري
الاكلنگ يا وسايل نوساني بايد بطور خوانا و دائمي با حداقل اطلاعات زير نشانه گذاري شود.
الف) نام و آدرس توليد كننده يا نمايندگي هاي مجاز
ب) سال توليد و تاريخ نصب
پ) علامت سطح پايه (شكل 20 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 را ببينيد)
يادآوري: پرچ كردن، نشانه گذاري برجسته روي ساختار و چاپ كردن، مثالهايي از روشهاي مناسب براي نشانه گذاري هستند.
نشانه گذاري بايد در مكاني روي الاكلنگ يا وسيله نوساني قرار گيرد كه پس از نصب الاكلنگ كاملا قابل رويت باشد.
پيوست الف
( الزامي )
روش تعيين شيب نشيمنگاه يا محل ايستادن و فاصله از زمين
الف-1 تئوري كار
در بدترين وضعيت قرار گيري نشيمنگاه، باري روي وسيله اعمال شده و زاويه شيب آن اندازه گيري مي شود و وسيله از نقطه نظر برخورد انتهايش به زمين مورد امتحان قرار مي گيرد.
الف-2 دستگاه آزمون
وسيله اي مناسب به منظور اعمال نيرو مطابق با جدول الف- 1 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436
الف-3 روش انجام آزمون
وسيله را در راستاي حركت اصلي اش از وضعيت تعادل خارج كنيد و بار (الف-2 ) را در مكانهاي قرار گيري استفاده كننده مطابق جدول الف-1 از استاندارد ملي ايران به شماره ... قرار دهيد بطوريكه محل نشستن يا ايستادن در حداكثر شيب خود قرار گيرد.
زاويه نشيمنگاه يا محل ايستادن را اندازه گيري و يادداشت نماييد
امتحان كنيد كه آيا انتهايي ترين قسمت وسيله با زمين برخورد مي كند و نتيجه را يادداشت نماييد.
پيوست ب
(الزامي)
روش تعيين عدم وجود نقاط فشردگي بين دو چيز (گاز گرفتگي) و لهيدگي
ب-1 تئوري كار
قطعات نگهدارنده با نيروي مشخص، بارگذاري شده و فشردگي آنها اندازه گيري مي شود. وسيله به سمت انتهايي ترين موقعيت اش حركت كرده و قطعات نگهدارنده و قسمتهاي حاشيه اي وسيله از نقطه نظر اينكه آيا ميله 12 ميليمتري مي تواند در حين حركت وارد فاصله بين آنها شود مورد آزمون قرار مي گيرد.
ب-2 دستگاهها
ب-2-1 وسيله اي مناسب كه بتواند نيروي 5 695 نيوتن را بطور عمودي به خط مركزي سطح هر نشيمنگاه يا محل ايستادن وارد نمايد.
ب-2-2 ميله اي به قطر 12 ميليمتر
ب-3 روش انجام آزمون
ب-3-1 وسيله را با بار5 695 نيوتن (بند ب-2-1) بارگذاري كنيد و يادداشت كنيد كه آيا وسيله نگهدارنده بيش از 5% فشرده مي شود يا خير.
ب-3-2 وسيله را به يكي از انتهايي ترين موقعيت هايش حركت دهيد. با استفاده از ميله (بند ب-2-2) جزء نگهدارنده و فضاي حاشيه آنرا براي كنترل اينكه آيا ميله مي تواند وارد آن شود امتحان كنيد. اين روش را براي تمام موقعيت هاي انتهايي تكرار كنيد.
گزارش كنيد كه آيا ميله مي تواند وارد هر كدام از موقعيتهاي انتهايي شود يا خير.
پيوست پ
(الزامي)
روش تعيين پايداري به سمت طرفين
پ-1 تئوري كار
يك بار، اعمال شده و انحراف از محور طولي اندازه گيري مي شود.
پ-2 دستگاه
وسيله اي مناسب براي وارد كردن نيروي 5 695 نيوتن بطور افقي
پ-3 روش انجام آزمون
نيروي 5 695 نيوتن را بطور افقي در مكان عمود بر مركز نشيمنگاه يا محل ايستادن وارد كنيد و انحراف از وضعيت تعادل را اندازه گيري نماييد.
نتايج را يادداشت كنيد.