آشنايي با مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به موجب قانون، تنها مرجع رسمي كشور است كه عهده دار وظيفه تعيين، تدوين و نشر استانداردهاي ملي (رسمي) ميباشد.
تدوين استاندارد در رشته هاي مختلف توسط كميسيون هاي فني مركب از كارشناسان مؤسسه، صاحبنظران مراكز و مؤسسات علمي، پژوهشي، توليدي واقتصادي آگاه ومرتبط با موضوع صورت ميگيرد. سعي بر اين است كه استانداردهاي ملي، در جهت مطلوبيت ها و مصالح ملي وبا توجه به شرايط توليدي، فني و فن آوري حاصل از مشاركت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع شامل: توليدكنندگان ،مصرف كنندگان، بازرگانان، مراكز علمي و تخصصي و نهادها و سازمانهاي دولتي باشد.پيش نويس استانداردهاي ملي جهت نظرخواهي براي مراجع ذينفع واعضاي كميسيون هاي فني مربـوط ارسال ميشود و پس از دريـافت نظـرات وپيشنهادهـا در كـميته ملـي مرتبـط بـا آن رشته طرح ودر صورت تصويب به عنوان استاندارد ملي (رسمي) چاپ و منتشر مي شود.
پيش نويس استانداردهايي كه توسط مؤسسات و سازمانهاي علاقمند و ذيصلاح و با رعايت ضوابط تعيين شده تهيه مي شود نيز پس از طرح و بـررسي در كميته ملي مربوط و در صورت تصويب، به عنوان استاندارد ملي چاپ ومنتشرمي گردد. بدين ترتيب استانداردهايي ملي تلقي مي شود كه بر اساس مفاد مندرج در استاندارد ملي شماره ((5)) تدوين و در كميته ملي مربوط كه توسط مؤسسه تشكيل ميگردد به تصويب رسيده باشد.
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران از اعضاي اصلي سازمان بين المللي استاندارد ميباشد كه در تدوين استانداردهاي ملي ضمن تـوجه به شرايط كلي ونيازمنديهاي خاص كشور، از آخرين پيشرفتهاي علمي، فني و صنعتي جهان و استانداردهـاي بين المـللي استفـاده مي نمايد.
مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مي تواند با رعايت موازين پيش بيني شده در قانون به منظور حمايت از مصرف كنندگان، حفظ سلامت و ايمني فردي وعمومي، حصول اطمينان از كيفيت محصولات و ملاحظات زيست محيطي و اقتصادي، اجراي بعضي از استانداردها را با تصويب شوراي عالي استاندارد اجباري نمايد. مؤسسه مي تواند به منظور حفظ بازارهاي بين المللي براي محصولات كشور، اجراي استاندارد كالاهاي صادراتي و درجه بندي آنرا اجباري نمايد.
همچـنين بمنظـور اطـمينان بخـشيدن به استفاده كنندگـان از خـدمات سازمانها و مؤسسات فعال در زمينه مشاوره، آموزش، بازرسي، مميزي و گواهي كنندكان سيستم هاي مديريت كيفيت ومديريت زيست محيطي، آزمايشگاهها و كاليبره كنندگان وسايل سنجش، مؤسسه استاندارد اينگونه سازمانها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأييد صلاحيت ايران مورد ارزيابي قرار داده و در صورت احراز شرايط لازم، گواهينامه تأييد صلاحيت به آنها اعطا نموده و بر عملكرد آنها نظارت مي نمايد. ترويج سيستم بين المللي يكاها ، كاليبراسيون وسايل سنجش تعيين عيار فلزات گرانبها و انجام تحقيقات كاربردي براي ارتقاي سطح استانداردهاي ملي از ديگر وظايف اين مؤسسه مي باشد.
تجهيزات زمين بازي- انواع سرسره
مقررات ايمني و روشهاي آزمون
هدف و دامنه كاربرد
هدف از تدوين اين استاندارد تعيين مقررات ايمني براي انواع سرسره مي باشد كه بطور دائمي براي استفاده كودكان در زمين هاي بازي نصب شده است . مقررات مندرج در اين استاندارد تكميل كننده مقررات ايمني است كه براي كليه تجهيزات مستقر در زمين هاي بازي، در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 تعيين شده است.
يادآوري: اين استاندارد براي سرسره هايي غير از آنچه در بند اصطلاحات و تعاريف (بند3) به آن پرداخته شده است، كاربرد ندارد.
2 مراجع الزامي
مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است . بدين ترتيب آن مقررات جزئي از اين استاندارد محسوب مي شود .در مورد مراجع داراي تاريخ چاپ و / يا تجديد نظر ، اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي بعدي اين مدارك مورد نظر نيست . معهذا بهتر است كاربران ذينفع اين استاندارد ، امكان كاربرد آخرين اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي مدارك الزامي زير را مورد بررسي قرار دهند . در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و/يا تجديد نظر آخرين چاپ و/يا تجديد نظر آن مدارك الزامي ارجاع داده شده مورد نظر است .
استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است :
2-1 استاندارد ملي ايران شماره 1-6436 تحت عنوان تجهيزات زمين بازي - مقررات ايمني عمومي
3 اصطلاحات و تعاريف
در اين استاندارد اصطلاحات با تعاريف زير بكار برده مي شود. علاوه بر آن اصطلاحات و تعاريف تعيين شده در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 نيز براي اين استاندارد كاربرد دارد.
سرسره
ساختاري با سطح يا سطوح شيب دار بطوريكه استفاده كننده در مسير تعيين شده سر مي خورد.(شكل 1 را ببينيد)
يادآوري: سطوح شيب دار كه به منظور ديگري نظير پوشش پشت بام طراحي شده است به عنوان سطح سرسره محسوب نمي شود.
3-2 سرسره موجي
سرسره اي كه در شيب ناحيه سرخوردنش داراي يك يا بيشتر از يك تغيير مي باشد.
3-3 سرسره خاكريزي
سرسره اي كه قسمت اعظم بخش سر خوردن آن از نوع زمين طبيعي مي باشد.
يادآوري: دسترسي به بخش شروع در اين نوع سرسره معمولا از طريق تپه كوچك يا از طريق نردبان و پله ها مي باشد.
3-4 سرسره متصل (شكل 2-الف)
سرسره اي كه رسيدن به بخش شروع آن فقط با گذشتن از ساير تجهيزات يا قسمتهايي از آنها امكان پذير است.
يادآوري: اين تجهيزات مي تواند شامل تورهاي بالا رفتن ، پلها . سكوها ، سطوح شيب دار و ساير وسايل بالا رفتن باشد
3-5 سرسره مارپيچ، سرسره منحني شده (شكل4)
سرسره اي كه بخش سر خوردن آن بصورت مارپيچي (حلزوني) يا منحني شده باشد.
A : بخش شروع
B : بخش سريدن
C : بخش خروج
B+C : طول سرسره
D : ارتفاع سرسره
شكل 1- نمايي از سرسره
3- 6 سرسره غير متصل (شكل2-ب)
سرسره اي كه از ساير تجهيزات جدا بوده و با وسايل دسترسي خودش از زمين بطور مستقيم به بخش شروع راه دارد.
3-7 سرسره تونلي (شكل9)
سرسره اي كه بخش سر خوردن آن بصورت بسته شده (تونلي) مي باشد.
3-8 سرسره تونلي تركيبي
سرسره اي كه فقط بالاي بخش سرخوردن آن بصورت بسته شده و تونلي مي باشد.
بخش شروع
بخشي كه از طريق آن كودك وارد بخش سر خوردن مي شود.
يادآوري: بخش شروع مي تواند سكو بوده يا امتداد سكوي تجهيزات زمين بازي باشد.
4 مقررات ايمني
4-1 كليات
سرسره ها بايد كاملا مطابق با مقررات مندرج در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 باشد، بجز مواردي كه توسط اين استاندارد تغيير كرده است.
4-2 دسترسي
دسترسي به بخش شروع بايد توسط نردبان، پله ها و بخش يا وسيله بالا رفتن باشد.
يادآوري: در بعضي از سرسره هاي خاكريزي ، دسترسي به بخش شروع ممكن است مستقيما از طريق يك خاك انباشت انجام شود.
4-3 بخش شروع
4-3-1 طول و زاويه
بخش شروع هر سرسره بايد داراي طول حداقل 350 ميليمتر باشد. بخش شروع بايد داراي رواداري شيب به سمت پايين صفر تا 5 درجه در جهت امتداد سرسره باشد بطوريكه اندازه گيري در خط مركزي بخش شروع انجام شود.
يادآوري: براي سرسره هاي متصل ممكن است از سكو به عنوان بخش شروع استفاده شود.
4-3-2 حفاظ ها
اگر طول بخش شروع بيش از 400 ميليمتر است، بايد كاملا مطابق با مقررات سكوها كه در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 تعيين شده است باشد و هر گونه فاصله باز در حفاظ ها بايد معادل با پهناي بخش شروع باشد.
4-3-3 پهنا
پهناي بخش شروع بايد معادل با پهناي بخش سريدن باشد. بخش شروع بايد بگونه اي طراحي شود كه با جهت شروع سر خوردن همراستا باشد.
4-3-4 محافظ پهلوي ( كناره ها )
لبه بالايي محافظهاي پهلويي بايد پيوسته بوده و از ابتداي بخش شروع تا لبه بالايي كناره هاي نگهداري بخش سريدن ادامه يابد.
هنگاميكه ارتفاع سقوط سرسره بيش از 1000 ميليمتر است كناره هاي بخش شروع بايد در امتداد كناره هاي نگهداري بخش سريدن قرار گيرد.
براي سرسره هاي متصل كناره ها بايد در هر نقطه داراي ارتفاع حداقل 500 ميليمتر باشند. (شكل 2 را ببينيد) براي سرسره هاي غير متصل كناره ها بايد داراي حداقل ارتفاعي كه براي سكوها در يك نقطه تعيين شده است باشد.
هر تغيير در زاويه شيب بالاي محافظ كناري در جهت سريدن بايد با شعاع حداقل 500 ميليمتر در هر نقطه ايجاد شود.
4-3-5 ميله افقي محافظ
در مورد سرسره هاي متصل با ارتفاع سقوط بيش از يك متر بايد ميله افقي محافظ تهيه شود. (شكل 2-الف را ببينيد) ارتفاع ميله افقي محافظ بايد بين 700 تا 900 ميليمتر باشد.
در مورد سرسره هاي متصل مساحت بخش شروع بين ميله افقي محافظ و سكو بايد كاملا مطابق با مقررات سكوها باشد.
1- ميله افقي محافظ
شكل 2-الف سرسره متصل با ارتفاع بيش از 1000 ميليمتر(بند 3-4)
شكل 2-ب سرسره غير متصل(بند3-6)
4-4 بخش سريدن
4-4-1 زاويه
زاويه بخش سريدن نسبت به سطح افق در هر نقطه نبايد از 60 درجه تجاوز كند و ميانگين زاويه در طول بخش سريدن نبايد از 40 درجه تجاوز كند. زاويه يا شيب بخش سريدن بايد در خط مركزي اندازه گيري شود.
اگر تغييرات در زاويه شيب سرسره ها بيش از 15 درجه است، بجز براي قسمت انتقالي بين بخش شروع به بخش سريدن ، زاويه بايد با شعاع هاي زير باشد:
الف) براي اولين تغيير در ارتفاع دو متري، حداقل 450 ميليمتر، و
ب ) براي بقيه طول سرسره حداقل 1000 ميليمتر.
4-4-2 پهنا
هنگاميكه پهنا مطابق شكل 3 اندازه گيري مي شود، سرسره هاي بدون تونل كه در آنها طول بخش سريدن بيش از 1500 ميليمتر است پهناي بخش سريدن بايد مطابق زير باشد:
الف) كمتر از 700 ميليمتر، يا
ب ) بيش از 950 ميليمتر.
يادآوري: شكل 8-ب را براي اندازه گيري سرسره هاي صاف ببينيد.
ابعاد بر حسب ميليمتر
1 = خط كش
شكل 3- اندازه گيري پهناي بخش سريدن
ب- سرسره هاي منحني شده الف – سرسره مارپيچي
شكل 4 – مثالهايي از سرسره هاي مارپيچي و منحني شده
4-5 بخش خروج
تمام سرسره ها بايد داراي بخش خروج باشند.
بخش خروج بايد داراي شيب ميانگين كمتر از 10 درجه (براي بخش خروج نوع 1 ) يا 5 درجه ( براي بخش خروج نوع 2 ) باشد.. (شكل 5 را ببينيد) بخش خروج (همانطور كه در شكل 1 مشخص شده است) بايد داراي حداقل طول مطابق جدول 1 باشد.
الف- نوع 1
ب- نوع 2
شكل 5- بخش خروج نوع 1 و 2
جدول 1 – طول بخش خروج
طول بخش خروج
( C ) طول بخش سريدن
( B )
بزرگتر و مساوي 300 ميليمتر كوچكتر و مساوي 1500 ميليمتر
نوع 2(شكل 5-ب را ببينيد)
يانوع 1 (شكل 5-الف را ببينيد) بزرگتر از 1500و كوچكتر و مساوي 7500 ميليمتر
بزرگتر از 3/0 برابر بخش سريدن بزرگتر از 500 ميليمتر با انتهاي مطابق شكل 6و7
بزرگتر از 1500 ميليمتر با انتهاي مطابق شكل 6و7 بزرگتر از 7500 ميليمتر
انتهاي سرسره ها با بخش خروج نوع 1 بايد به داخل زمين با شعاع حداقل 50 ميليمتر دولا شود يا در زاويه حداقل 100 درجه وارونه شود. (شكل 6 و 7 را ببينيد)
ابعاد بر حسب ميليمتر
شكل 6- مثالي از ادامه انتهاي سرسره داخل سطح زمين
ابعاد بر حسب ميليمتر
شكل 7- مثالي از ادامه انتهاي سرسره بالاي سطح زمين
ارتفاع (H ) انتهاي بخش خروج (شكل 5و6و7 را ببينيد) از سطح زمين بايد مطابق زير باشد:
الف) براي سرسره هايي كه طول بخش سريدن آن كمتر از 1500 ميليمتر است حداكثر 200 ميليمتر، يا
ب ) براي سرسره هايي كه طول بخش سريدن آن 1500 ميليمتر يا بيشتر است، حداكثر 350 ميليمتر.
يادآوري: اكيدا توصيه مي شود كه تمام سرسره ها بايد بگونه اي طراحي شوند كه استفاده كننده هنگاميكه در بالاترين سرعت خود سر مي خورد بتواند در بخش خروج به سكون برسد.
4-6 كناره ها و مقطع (برش عمودي) سرسره
هر دو بخش شروع و سريدن هنگاميكه اندازه گيري عمود بر سطح بخش سريدن انجام مي شود، بايد داراي كناره هاي نگهدارنده محكم با ارتفاع h (شكل 8-الف را ببينيد) همانطور كه در جدول 2 مشخص شده است، باشد
چنانچه كناره هاي سرسره صاف است، كناره ها نبايد بيش از 30 درجه از خط عمود خارج شود. (شكل 8-ب را ببينيد)
برش عمودي بخش سريدن بايد بگونه اي طراحي شود كه شابلون آزمون (شكل 8-پ را ببينيد ) هنگاميكه بازوي بزرگ عمود بر سطح سريدن در بالاترين نقطه (محل اتصال سطح سريدن به كناره) قرار گرفته، بازوي كوتاه افقي باقي بماند. (شكل 8-ت و 8-ث را ببينيد)
شكل 8-ب) اندازه گيري پهناي بخش سريدن(w) شكل 8-الف) ارتفاع
سرسره صاف
1= شابلون آزمون
1= بالاي شابلون افقي قرار گرفته است
شكل 8-ت) شرايط قبولي برش عمودي شكل 8-پ) شابلون براي سنجش برش عمودي
1= بالاي شابلون نمي تواند افقي قرار بگيرد
شكل 8-ث) شرايط مردودي برش عمودي
كناره ها بايد عمود بر سطح سريدن بوده و براي اتصال به آن خم شده و داراي زاويه منفرجه باشد.
لبه هاي كناره ها بايد با شعاع حداقل 3 ميليمتر گرد شده باشد يا مجهز به وسايلي باشد كه از آسيب به استفاده كننده پيشگيري نمايد.
جدول 2-ارتفاع كناره هاي نگهدارنده
ابعاد برحسب ميليمتر
ارتفاع كناره ها(h ) ارتفاع سقوط آزاد
حداقل 100 ارتفاع تا 1200
حداقل 150 ارتفاع بيش از 1200تا 2500
حداقل 500 ارتفاع بيش از 2500
4-7 سطح سرسره
طراحي سطح سرسره ها و ساختارهاي قابل دسترس دور آنها بايد بگونه اي باشد كه هيچ قسمت از لباس كودك نتواند گير كند. (بندت-3 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 را بخوانيد)
يادآوري1: سطح سرسره و كناره هاي پهلويي آن بايد بگونه اي ساخته شود كه بتوان هر گونه تغيير احتمالي كه باعث آسيب ديدگي پس از قرار گرفتن در معرض شرايط جوي و تنشهاي ناشي از استفاده مي شود را در آن برطرف نمود.
يادآوري2 : چنانچه سطح سريدن يكپارچه نيست بايد بگونه اي باشد كه در آن فواصل مفصل ها حذف شود تا از ايجاد لبه هاي تيز پيشگيري نمايد. بهتر است به منظور پيشگيري از ايجاد لبه هاي تيز سطح سريدن بصورت يكپارچه توليد شود.
4-8 منطقه برخورد
يادآوري: نمونه اي از فضاي سقوط در شكل 9 نشان داده شده است.
علاوه بر مقررات مندرج در استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 سطح ساخته شده منطقه برخورد مطابق استاندارد ملي ايران به شماره 6437 بايد به فاصله حداقل يك متر در كناره هاي بخش خروج و به فاصله 2 متر (براي بخش خروج نوع 1) و يك متر (براي بخش خروج نوع2) در جلو انتهايي بخش خروج تهيه شود. (شكل 10 را ببينيد)
1= فضاي اشغال شده توسط وسيله
2= فضاي سقوط
3= فضاي آزاد
شكل 9-الف مثالي از فضاي سقوط سرسره بدون تونل
1= فضاي اشغال شده توسط وسيله
2= فضاي سقوط
3= فضاي آزاد
شكل9-ب مثالي از فضاي سقوط سرسره تونلي
=A بخش شروع
=B بخش سريدن
= منطقه برخورد در كنار سرسره
=C بخش خروج
منطقه برخورد در حوالي بخش خروج
شكل 10- منطقه برخورد
يادآوري شكل 10 : براي بخش خروج نوع 2 اندازه 2 متر با يك متر جايگزين مي شود (وسعت منطقه برخورد). درست مطابق شكل 14 استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 كه اين فاصله بزرگتر يا مساوي 5/1 متر است.
هنگام آزمون مطابق با استاندارد ملي ايران به شماره ... سطح پايين بخش خروج بايد داراي مقدار HIC ، 1000 معادل جذب ضربه از يك متر باشند.
4-9 سرسره هاي تونلي و سرسره هاي تركيب شده با تونل
4-9-1 فاصله
بخشهاي پوشيده شده با تونل در سرسره هاي تونلي بايد داراي حداقل ارتفاع ورودي 750 ميليمتر و حداقل پهناي ورودي 750 ميليمتر باشد هنگاميكه اندازه گيري ها بطور عمود بر سطح سريدن انجام شده است.
4-9-2 محل قرار گيري تونل
تونل بايد حداقل از انتهاي بخش شروع آغاز شود.
تونل بايد كل بخش سريدن را پوشش دهد يعني از انتهاي بخش شروع آغاز شده و نبايد در بخش خروج ادامه يابد.
5 گزارش آزمون
گزارش آزمون بايد مطابق با بند 5 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 به اضافه موارد زير باشد.
الف ) تاييد در ارتباط با اينكه سرسره در موارد مقتضي مطابق با استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 آزمون شده است.
ب ) شماره و تاريخ اين استاندارد
6 نشانه گذاري
سرسره بايد بطور خوانا و دائمي با حداقل اطلاعات زير نشانه گذاري شود.
الف) نام و آدرس توليد كننده يا نمايندگي هاي مجاز
ب) سال توليد و تاريخ نصب
پ) علامت سطح پايه (شكل 20 از استاندارد ملي ايران به شماره 1-6436 را ببينيد)
يادآوري: پرچ كردن، نشانه گذاري برجسته روي ساختار و چاپ كردن، مثالهايي از روشهاي مناسب براي نشانه گذاري هستند.
نشانه گذاري بايد در مكاني روي سرسره قرار گيرد كه پس از نصب سرسره كاملا نمايان باشد.